Las Na Zawsze Mostowo

Głównym celem ochrony tego liściastego wilgotnego lasu jest zachowanie dużego kompleksu olsu i olsu porzeczkowego o typowej strukturze i składzie florystycznym, z możliwymi stanowiskami ptaków chronionych, np. dziwonia, rudzik, bocian czarny.

W krajobrazie północnego Mazowsza obszar ten wyróżnia się drzewostanami rosnącymi na żyznych, niskich torfowiskach. Ich teren, odwadniany przez naturalne lub sztucznie wykonane cieki, otaczają wały kemowe i wzgórza morenowe. Występuje tu wiele roślin, które tworzą ten wyjątkowy wilgotny klimat lasu.

Wilgotne lasy liściaste, takie jak ols porzeczkowy, mają bardzo dużą wartość przyrodniczą. Wiele tych o naturalnym charakterze zniknęło z powodu wieloletnich melioracji. Niestety, aby lasy mogły być wykorzystywane przez człowieka, często się je osusza, co prowadzi do ich trwałego zniszczenia. Roślinność tych lasów, zwłaszcza byliny i rośliny zielne, jest wrażliwa na zmiany poziomu wód gruntowych i szybko zanika, gdy wody opadają.

Olsy, porastając tereny bagienne, pełnią w naszej przyrodzie bardzo ważną funkcję. Tak jak inne mokradła, są naturalnym magazynem wody. W jaki sposób?

1/ Zatrzymują nadmiar opadów, ograniczając zgubne skutki ulew i powodzi (mała retencja wodna).
2/ Zatrzymując wodę, wyrównują jej niedobory w środowisku, opóźniają występowanie suszy i stabilizują klimat.
3/ Nasycone wodą, stanowią ważny element ochrony przeciwpożarowej lasu.
4/ Stanowią dogodne środowisko życia dla wielu gatunków roślin i zwierząt (im więcej wilgoci, tym więcej gatunków).

Od olsz i ich przetrwania zależy również los terenów, na których rosną drzewa tego gatunku. Torfowe podłoże to magazyn węgla, a wszelkie działania prowadzące do jego osuszania skutkują uwalnianiem CO2, co potęguje tempo zmian klimatycznych. Drzewa, które z braku wody ustępują z tych terenów, zwiastują katastrofę. Tracimy nie tylko drzewa i bagna, lecz także naturalne chłodziarki, a może lepiej: klimatyzatory. Olszowy las na bagnie daje chłód w upalne dni, o czym dobrze wiedzą duże ssaki, które chronią się w jego cieniu.

Wystające ponad wodę korzenie olch przyczyniają się do powstawania tzw. kęp czyli wysp, które tworzą się u podstawy pnia drzewa. Te niewielkie pagórki są typowe dla naturalnych olsów i powstają na skutek gromadzenia się materii organicznej wokół pnia, takiej jak liście i gałęzie.

Bogate runo tego lasu wskazuje na jego naturalny charakter i dobrą kondycję. Obecność pokrzyw, na przykład, świadczy o dużej zawartości azotu w glebie. Różnorodność wiekowa drzew również potwierdza wysoki stopień naturalności lasu. Roślinami charakterystycznymi dla tego typu lasu są m.in. porzeczka czarna, która pełni rolę gatunku diagnostycznego, a także kruszyna pospolita i czeremcha zwyczajna, typowe dla wilgotnych lasów. W olsach często spotkać można wiele roślin bagiennych i szuwarowych.

Poza gatunkami drzew i krzewów wymienionymi poniżej występują tu następujące gatunki bylin:
Kopytnik europejski (Asarum europaeum)
Fiołek wonny (Viola odorata L.)
Knieć błotna (Caltha palustris)
Pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris)
Podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria L.)
Kosaciec żółty (Iris pseudacorus)
Pokrzywa pospolita (Urtica dioica)
Jaskier (Ranunculus ficaria)
Wietlica samicza (Athyrium filix-femina)
Skrzyp (Equisetum arvense)
Karbieniec pospolity (Lycopus europaeus L.)
Ostrożeń (Cirsium oleraceum)
Turzyca (Carex lurida)
Jasnota biała (Lamium album L.)
Sadziec (Eupatorium maculatum)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus)
Psianka słodkogórz (Solanum dulcamara L)